สมบัติทางเคมีของอัลเคน
1.อัลเคน ไม่ว่องไวต่อการเกิดปฏิกิริยาทาง เคมี จะไม่ทำปฏิกิริยาทางเคมีกับ กรดแก่ ด่างแก่ สารออกซิไดซ์ หรือสารรีดิวซ์2.Combustion การเผาอัลเคนกับออกซิเจนอย่างสมบูรณ์จะให้ CO₂ และ H₂O
CH₄ + 2 O₂(heat) CO₂ + 2 H₂O
3.Halogenationปฏิกิริยาอัลเคนกับหมู่ฮาโลเจนในที่มีแสงแดดให้สารประกอบเฮไลด์
CH₄ + Br₂(light) CH₃Br + HBr
CH₃CH₂CH₃ + Br₂(light ,127⁰C) CH₃CH₂CH₂Br (minor) + CH₃CHBrCH₃(major) + HBr
อัตราความเร็วในการเกิดปฏิกิริยาการแทนที่ไฮโดรเจนอะตอมเรียงลำดับดังนี้
3⁰ Carbon > 2⁰ Carbon > 1⁰ Carbon > CH₄

สมบัติทางเคมีของอัลคีน
1. ปฏิกิริยาเพิ่มไฮโดรเจนของอัลคีน(Catalytic Hydrogenation) ทิศทางการเข้าทำปฏิกิริยาของ H₂ เกิดแบบ Syn-addition
CH₂=CH₂ + H₂ / CatalystCH₃CH₃
2. ปฏิกิริยาเพิ่มฮาโลเจนของอัลคีน (Halogenation, X₂) ทิศทางการเข้าทำปฏิกิริยาของ X₂ เกิดแบบ Anti-addition
CH₂=CH₂ + Br₂ / CCl₄CH₂Br-CH₂Br (1,2-dibromoethane)
3. ปฏิกิริยาเพิ่มไฮโดรเจนเฮไลด์ของอัลคีน(Addition Hydrogen halide , H-X) ทิศทางการเข้าทำปฏิกิริยาเป็นทั้งSyn-และ Anti-addition
CH₃CH=CH₂ + HBrCH₃CHBr-CH₃ (2-bromopropane)(Major) + CH₃CH₂CH₂Br (1-bromopropane)(Minor)
พิจารณาการเกิดผลผลิตหลัก (Major product) ตามกฎMarkovnikov โดยกลไกของปฏิกิริยาจะเกิดผ่าน carbonium ion หรือ carbocation intermediate ที่เสถียรมากกว่า
4. ปฏิกิริยากับกรดซัลฟิวริกเข้มข้นของอัลคีน (Addition Sulfuric acid (Concentrate) , H₂SO₄)
CH₂=CH₂ + H₂SO₄CH₃-CH₂O-SO₃H
5. ปฏิกิริยาอัลคีนกับน้ำ (Hydration of Alkene ; Addition of alkene with water in diluted H₂SO₄)
CH₃CH=CH₂+ H₂O / H₂SO₄(diluted)CH₃CHOH-CH₃ (2-propanol)(Major) + CH₃CH₂CH₂OH (1-propanol)(Minor)
6. ปฏิกิริยาการเกิด Halohydrin ของอัลคีน (Addition of alkene with H₂O / Cl₂ or H₂O / Br₂)
CH₂=CH₂ + H₂O / Cl₂Cl-CH₂-CH₂OH (2-chloroethanol)
CH₂=CH₂ + H₂O / Br₂Br-CH₂-CH₂OH (2-bromoethanol)
7. ปฏิกิริยาออกซิเดชันหรือ การเตรียม Glycol (Oxidation of alkene with KMnO₄ / H₂O (cold))
CH₂=CH₂ + KMnO₄ / H₂O (cold)HO-CH₂-CH₂OH (1,2-ethanediol)
8. ปฏิกิริยาสลายอัลคีนด้วยการต้มกับ KMnO₄ (Oxidative cleavage of alkene with KMnO₄ / H₂O (hot))
CH₃CH=CHCH₂CH₃ + KMnO₄ / H₂O (hot)CH₃COOH(ethanoic acid) + HOOCCH₂CH₃ (propanoic acid) + MnO₂
(CH₃)₂C=C(CH₂CH₃)₂ + KMnO₄ / H₂O (hot)(CH₃)₂C=O(propanone) + O=C(CH₂CH₃)₂ (pentanone) + MnO₂
H₂C=C(CH₂CH₃)₂ + KMnO₄ / H₂O (hot)CO₂(carbondioxide) + O=C(CH₂CH₃)₂ (pentanone) + MnO₂
9. ปฏิกิริยาสลายอัลคีนด้วยโอโซน (Ozonolysis)
reductive ozonolysis
CH₂=CHCH₂CH₃ + O₃ , -78 ⁰C / then Zn in Acetic acidHCHO(methanal) + CH₃CH₃CHO (propanal) + ZnO
oxidative ozonolysis
CH₃CH=CHCH₂CH₃ + O₃ ,-78 ⁰C / then H₂O₂(Hydrogenperoxide)CH₃COOH(ethanoic acid) + HOOCCH₂CH₃ (propanoic acid)

สมบัติทางเคมีของอัลไคน์ หมายเหตุ @ เท่ากับพันธะสาม
1.ปฏิกิริยาเพิ่มไฮโดรเจนของอัลไคน์ (Hydrogenation) ปฏิกิริยาอัลไคน์กับ H₂ / catalyst (Lindlar catalyst ให้ผลผลิตหลักเป็นอัลคีน)
HC@CCH₂CH₃(1-butyne) + H₂ /Lindlar CatalystH₂C=CHCH₂CH₃

2. ปฏิกิริยาเพิ่มฮาโลเจนของอัลไคน์ (Halogenation) ปฏิกิริยาอัลไคน์กับหมู่ฮาโลเจน (X₂)
HC@CCH₂CH₃(1-butyne) + 2 Br₂HCBr₂CBr₂CH₂CH₃(1,1,2,2-tetrabromobutane)

3. ปฏิกิริยาเพิ่มไฮโดรเจนเฮไลด์ของอัลไคน์ (Halohydrogenation) ปฏิกิริยาอัลไคน์กับกรด HX
HC@CCH₂CH₃(1-butyne)+ 2 HBrCH₃CHBr₂CH₂CH₃(2,2-dibromobutyne)

4. ปฏิกิริยาอัลไคน์กับน้ำโดยมี HgSO₄ / H₂ SO₄เป็นตัวเร่งปฏิกิริยา (Hydration of Alkyne ) ให้สารประกอบ Ketone
HC@CH (Acetylene) + H₂O/ HgSO₄ / H₂ SO₄CH₃CHO(acetaldehyde)

HC@CCH₂CH₃(1-butyne)+ H₂O/ HgSO₄ / H₂ SO₄CH₃COCH₂CH₃(2-butanone)

5. ปฏิกิริยาออกซิเดชันของอัลไคน์กับด่างทับทิม(Oxidation of alkyne with KMnO₄ / H₂O (hot))
CH₃C@CCH₂CH₃(2-pentyne) + KMnO₄ / H₂O (hot) CH₃COOH(acetic acid) + CH₃CH₂COOH(propanoic acid)

HC@CCH₂CH₃(1-butyne) + KMnO₄ / H₂O (hot) CH₃CH₂COOH(propanoic acid) + CO₂

6. ปฏิกิริยา Terminal alkyne ทดสอบโดย Ag(NH₃)₂OH (Silver nitrate in ammonia) หรือ Na (โลหะโซเดียม)
C₂H₂ (Acetylene) + Ag(NH₃)₂OHAg₂C₂(Silver acetylide)

HC@CCH₂CH₃(1-butyne) + Na Na^+-C@CCH₂CH₃ + H₂(gas)

CH₃C@CCH₂CH₃(2-pentyne) + Na No reaction