|
หลักการปลูกฝังคุณลักษณะที่พึงประสงค์
การปลูกฝังคุณลักษณะที่พึงประสงค์ เกี่ยวกับการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมให้แก่บุคคลจำเป็นต้องอาศัยหลักการที่ถูกต้อง หาไม่แล้ว
จะไม่ได้ผลที่สมบูรณ์และถาวร การปลูกฝังคุณลักษณะที่พึงประสงค์ให้แก่มนุษย์จำเป็นต้องใช้กระบวนการทางการศึกษา อบรมจะใช้
การบังคับขู่เข็ญ หรือการล้างสมองหาได้ไม่ และในการให้การศึกษาอบรมที่ถูกต้อง จะต้องทำควบคู่กันไปทั้งสามด้าน ดังต่อไปนี้
1. การให้ความรู้ เป็นการสร้างความเข้าใจที่ถูกต้องเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมให้แก่บุคคล ความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับธรรมชาติ หรือลักษณะของสิ่งแวดล้อม ความเข้าใจในปัญหาสิ่งแวดล้อม รวมทั้งสาเหตุของปัญหาและวิธีการแก้ปัญหา ความรู้ความเข้าใจจะช่วยให้สามารถจัดการเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมได้ถูกต้องเหมาะสมยิ่งขึ้นด้วย อันความรู้ความเข้าใจแต่เพียงประการเดียว ไม่สามารถที่จะทำให้บุคคลจัดการเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อม หรือแก้ปัญหาเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมได้ ความรู้เพียงอย่างเดียวที่มีอยู่ในสมองหรือมีอยู่แต่ในความคิด ไม่สามารถที่จะทำให้แก้ปัญหาสิ่งแวดล้อมสำเร็จลุล่วงไปได้ เปรียบได้กับการที่บุคคลมีความรู้ความเข้าใจในศีลห้าเป็นอย่างดีว่าการฆ่าสัตว์ การทำให้ผู้อื่นเดือดร้อนเป็นสิ่งที่ไม่ดี ไม่ควรกระทำ รู้ว่าการพูดปด การพุดเท็จ เป็นสิ่งไม่ดีห้ามกระทำ รู้ว่าการดื่มสุราเป็นเหตุให้ขาดสติสามารถประกอบกรรมชั่วต่างๆ ได้ ห้ามดื่มสุราและเมรัย แต่ทั้งๆ ที่รู้ว่าศีลห้ามีห้าข้อ
มีข้อห้ามอะไรบ้าง บุคคลก็ยังละเมิดศีลห้าทั้งๆ ที่รู้และเข้าใจ การรู้และเข้าใจในศีลห้าจึงไม่มีประโยชน์ไม่มีมรรคผลอะไรเลย
เพราะบุคคลไม่ได้เห็นคุณค่าของศีลห้า และไม่ได้ลงมือปฏิบัติตามศีลห้า
ในการปลูกฝังคุณลักษณะที่พึงประสงค์ในการอนุรักษณ์สิ่งแวดล้อมหรือการที่บุคคลมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมก็เช่นเดียวกัน การที่บุคคลมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมเพียงด้านเดียว ยังไม่เป็นการพอเพียงที่จะแก้ปัญหาสิ่งแวดล้อมได้ และในการให้ความรู้ความเข้าใจแก่บุคคลก็กระทำได้ไม่ยาก เพียlงแต่ให้ข้อมูลด้วยการบอกกล่าว การสั่งสอน การบรรยายก็เป็นการเพียงพอแล้ว ผู้รับคำบอกเล่าก็เพียงแต่ฟัง และจดจำข้อมูลได้ และอาจนำไปบอกเล่าต่อ หรือตอบคำถามในข้อสอบ เพื่อแสดงว่าตนมีความรู้ความเข้าใจเท่านั้น อันความรู้ดังกล่าวนี้ หาได้มีคุณค่ามีประโยชน์ต่อการแก้ปัญหาสิ่งแวดล้อม หรือการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมไม่ ความรู้ความเข้าใจที่บุคคลมีอยู่จะต้องนำไปสู่ความรู้สึก ความคิด การเห็นคุณค่า และนำไปสู่การปฏิบัติจนกลายเป็นนิสัยติดตัวต่อไป
2. การสร้างความรู้สึก ความรู้สึกเป็นสิ่งสำคัญสำหรับมนุษย์ มีความเกี่ยวข้องกับพฤติกรรมของมนุษย์ทุกด้าน ความรู้สึกเป็นเรื่องของความคิดที่มนุษย์มีต่อสิ่งใดสิ่งหนึ่ง เช่น ความรู้สึกชอบ ไม่ชอบ ความรู้สึกรัก เกลียด ความรู้สึกไม่ดี ความรู้สึกดี ไม่ดี ความรู้สึกเห็นคุณค่า ไม่เห็นคุณค่า ความรู้สึกนิยม ไม่นิยม เป็นต้น ความรู้สึกดังกล่าวนี้จะนำไปสู่พฤติกรรม การประพฤติปฎิบัติต่อไป
หากความรู้สึกที่ดีต่อสิ่งใด บุคคลก็จะประพฤติปฏิบัติที่ดีต่อสิ่งนั้น หากมีความรู้สึกที่ไม่ดีต่อสิ่งใดก็จะประพฤติปฏิบัติไม่ดีหรือตอบโต้หรือทำลายสิ่งนั้น การสร้างคุณลักษณะที่พึงประสงค์ให้แก่บุคคลจึงต้องคำนึงถึงเรื่องความรู้สึกเป็นสำคัญ ไม่ควรมุ่งแต่ในด้านความรู้เพียง
อย่างเดียว
ความรู้สึกของบุคคลที่มีต่อสิ่งใดสิ่งหนึ่งไปสู่การมีค่านิยมที่ถูกต้อง การมีทัศนคติต่อสิ่งนั้นก่อให้เกิดการเห็นคุณค่าของสิ่งนั้น
ซึ่งผลสุดท้ายจะก่อให้เกิดการประพฤติปฏิบัติ หรือพฤติกรรมที่ถูกต้อง ในกรณีของสิ่งแวดล้อม เมื่อบุคคลมีความตระหนักในความสำคัญของ
สิ่งแวดล้อม บุคคลก็จะมีพฤติกรรมที่ถูกต้องเหมาะสมในการแก้ปัญหาสิ่งแวดล้อมและการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม
|
การศึกษากับการสร้างคุณลักษณะที่พึงประสงค์ 
ปัจจัยเชิงมนุษย์ 
